Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego przygotowuje się do opracowania nowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Śląskiego 2020+. Poszukuje optymalnego przebiegu nowej autostrady, zwanej A4 bis. Zamówiona przez niego koncepcja zakłada 4 warianty jej przebiegu. Trzy z nich biegną przez Gminę Wyry.
A4 bis ratunkiem dla zakorkowanej A4
Nieco ponad rok temu pojawiły się informacje prasowe o tym, że Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego zlecił przedsiębiorstwu Projektowo-Usługowemu INKOM z Katowic opracowanie „Koncepcji przebiegu autostrady A4 bis w ujęciu wariantowym”. Nowa autostrada w założeniu ma łączyć Gliwice z Mysłowicami, tak by odciążyć ruch tranzytowy na autostradzie A4. Autostrada ma stanowić obwodnicę Metropolii Górnośląsko-Zagłębiowskiej, a obecna A4 przejąć funkcje trasy, które już w zasadzie spełnia, tj. obsługi ruchu lokalnego i regionalnego w ramach wspomnianej Metropolii.
W zeszłym roku poprosiłem Panią Wójt o wystosowanie oficjalnego pisma do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego, w związku z tym, że przez kilka miesięcy siłowałem się bezskutecznie z Generalną Dyrekcją Dróg Krajowych i Autostrad w temacie udostępnienia koncepcji przebiegu A4 bis. Odpowiedź wpłynęła do Urzędu Gminy w tym miesiącu. Samej koncepcji oczywiście nie udostępniono. Ograniczono się jedynie do poniższego komentarza.
„Koncepcja” nie jest dokumentem regionalnym stanowiącym podstawę do wprowadzenia polityki transportowej województwa, a jedynie opracowaniem eksperckim, sporządzonym na potrzeby zmiany Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Śląskiego 2020+.
Obecnie trwają prace nad sporządzeniem zmiany Planu, która zostanie poddana wstępnym konsultacjom społecznym w II-III kwartale 2021 r. Jeżeli wariant lub warianty przebiegu A4 bis przyjęte w „Koncepcji…” zostaną uwzględnione w opracowywanym obecnie dokumencie, to zostaną one udostępnione na etapie wspomnianych konsultacji.
Urząd Marszałkowski nie udostępnił koncepcji, ale zapowiedział zaproszenie nas do konsultacji w temacie nowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Śląskiego, oczywiście jeśli plan będzie uwzględniał warianty przebiegu autostrady przez Gminę Wyry. Złożyłem wniosek o dostęp do informacji publicznej i poprosiłem o udostępnienie tego dokumentu. Ku mojemu zaskoczeniu Urząd Marszałkowski przychylił się do wniosku i „Koncepcję…” mi udostępnił.
A4 bis realne zagrożenie dla naszej społeczności
Jeśli w przypadku kolei dużych prędkości, projektu realizowanego przez Centralny Port Komunikacyjny, mamy do czynienia z hipotetycznym zagrożeniem. Przypadek autostrady A4 bis to realne zagrożenie. Po pierwsze dlatego, że ta autostrada musi powstać, gdyż odpowiada na potrzeby transportowe całego województwa i ma stanowić element podstawowego układu drogowego województwa śląskiego. Interes wspólnoty regionalnej jest po prostu większy niż interes naszej wyrsko-gostyńskiej społeczności. Po drugie, 3 z 4 wariantów przebiegu A4 bis, zaproponowanych w „Koncepcji”, przebiegają przez Gminę Wyry, a przede wszystkim przez miejscowość Wyry, dlatego istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo, że któryś z tych wariantów ostatecznie zostanie wprowadzony do nowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Śląskiego.
Jedna autostrada, cztery warianty
Udostępniona przez Urząd Marszałkowski koncepcja zakłada 4 warianty przebiegu nowej autostrady i wstępną lokalizację węzłów. Trasa zlokalizowana jest w południowej części województwa śląskiego i przebiega w granicach następujących gmin: Gliwice, Sośnicowice, Knurów, Gierałtowice, Orzesze, Ornontowice, Łaziska Górne, Wyry, Mikołów, Tychy, Katowice, Mysłowice.
Poniżej opisuję cztery warianty z ograniczeniem do granic naszego powiatu. W fazie studialnej nie podaje się dokładnego przebiegu. Warianty opracowane są w korytarzu o szerokości po 100 m od osi autostrady.
A4 bis – wariant I
Autostrada w tym wariancie biegnie z Orzesza dociera do Łazisk Średnich, gdzie krzyżuje się z „wiślanką” (DK 81). Tam przewidziany jest węzeł autostradowy „Łaziska”. Za węzłem „Łaziska” trasa zmienia kierunek na wschód-zachód i do miejscowości Wyry przebiega przez tereny nieużytków oraz tereny zalesione. Lokalnie występują kolizje z zabudową mieszkaniową.
Zahacza o ul. Wojciecha Drzymały w Gostyni w rejonie trójstyku granic Orzesza, Łazisk Średnich i Gostyni. Dalej terenami leśnymi dociera do ul. Łuczników w rejonie granicy z Łaziskami Średnimi. Następnie przecina Zawodzie, ul. Magazynową oraz linię kolejową nr 169 w miejscu obecnego przejazdu drogowo-kolejowego na ul. Magazynowej.
Autorzy koncepcji zauważają, że wariant I omija miejscowość Wyry po stronie zachodniej, a na odcinku tym występują w zasadzie tereny pól, łąk i nieużytków. Oczywiście nie jest to do końca prawdą. Kolizje występują ze wskazanymi powyżej ulicami, a także z ulicami: Orzechową oraz Łaziską między numerami 10 a 11. Następnie trasa biegnie między hałdą Marta Waleska a dawnym GIG-iem, dalej polami w kierunku Wierzyska. Krzyżuje się z DW 928 w miejscu obecnego skrzyżowania z ulicą Główną. Dalej biegnie polami w kierunku Wilkowyj, omijając Ostrów. Autorzy koncepcji przewidują, że trasa przekracza DW 928 bezkolizyjnie i bez włączeń. Na skrzyżowaniu z DK 44 zostanie zaprojektowany węzeł autostradowy „Wilkowyje”.
A4 bis – Wariant IA
To jedyny wariant, który nie przebiega przez Gminę Wyry. Stanowi lustrzane odbicie trzech pozostałych wariantów, przy czym okrąża centrum Mikołowa od północy. W tym ujęciu autostrada biegnie od Ornontowic na południe od Bujakowa, na zachód od Mokrego przez Śmiłowice, Retę, Kamionkę i Gronie, dalej w kierunku Tychów.
A4 bis – Wariant II i III
Dwa pozostałe warianty w przypadku Wyrów są zbieżne. Różnią się przebiegiem na terenie innych gmin. Pokrywają się z wariantem I, jeśli chodzi o przebieg na granicy Gostyni i Łazisk Średnich. Następnie w rejonie Zawodzia autostrada odbija na wschód i krzyżuje się z ul. Pszczyńską (DW 928) mniej więcej w rejonie dzisiejszego skrzyżowania z ul. Kopaniny. Trasa przecina ul. Kopaniny boczna, którą notabene mamy wkrótce remontować. Dalej biegnie polami. Mija zabudowania dawnego Oswagu i przecina się z linią kolejową nr 169 w rejonie dzisiejszego skrzyżowania z ul. Tysiąclecia. Przebiega dalej przez ul. Łabędzia, ul. Główną boczna, mija szkołę podstawową i dociera do dzisiejszego skrzyżowania ul. Puszkina i ul. Wróbla. Narusza ul. Kasprowicza oraz Leszczynową mniej więcej na wysokości budowanej nowej siedziby OREW. Następnie biegnie polami w kierunku Ostrowia i Wilkowyj.
Koncepcja przebiegu autostrady A4 bis zawiera również zestawienie porównawcze wszystkich wariantów w oparciu o kryteria i wagi wypracowane z Urzędem Marszałkowskim. Poszczególne warianty oceniono m. in. w oparciu o kryteria związane z długością trasy, terenami chronionymi przyrodniczo, liczbą przeszkód, obszarami górniczymi czy liczbą ludności przewidzianą do wysiedlenia. Przy założonych zasadach i parametrach rankingowania – im wariant uzyskał mniej punktów, tym całościowo biorąc – będzie stanowi lepsze rozwiązanie.
| Nr wariantu | Mapa poglądowa | Przebiega przez Gminę Wyry | Liczba punktów |
| I |  | Tak | 95 |
| IA |  | Nie | 108,2 |
| II |  | Tak | 356,8 |
| III |  | Tak | 661,1 |
A4 bis w Wyrach – minusy, ale też plusy
Autostrada na terenie danej miejscowości nie musi przynosić lokalnej społeczności samych strat. Oczywiście nikt nie chce mieć pod domem drogi tak wysokiej klasy technicznej, gdzie ruch trwa 24h na dobę. Niestety w kontekście naszego wiodącego hasła: „Gmina Wyry – dobre miejsce do zamieszkania” jest zdecydowanie więcej minusów, jak plusów wybudowania u nas autostrady. Odnosząc się jednak do zaproponowanych koncepcji, wariant II i III są absolutnie nie do zaakceptowania. Ich realizacja zagrozi rozwojowi Wyrów. A przyszłość całej Gminy stanie pod znakiem zapytania.
Na Sesji Rady Gminy Wyry w dniu 28 stycznia 2021 r. zaapelowałem o to, aby Pani Wójt podjęła jak najszybciej działania w sprawie zabezpieczenia interesu naszej lokalnej wspólnoty w kontekście planowania autostrady A4 bis.
